1. Quá trình hình thành xã Ia Krêl sau sáp nhập.
Xã Ia Krêl được hình thành theo Nghị quyết số 1664/NQ-UBTVQH15 ngày 16/06/2025 của UBTVQH, tỉnh Gia Lai đã tiến hành sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp xã để tối ưu hóa bộ máy quản lý và thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội. Xã Ia Krêl mới được hình thành từ việc sáp nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và quy mô dân số của các xã Ia Lang, Ia Din và Ia Krêl cũ. Việc sáp nhập được thực hiện từ ngày 1/7/2025, dựa trên đề án số 393/ĐA-CP của Chính phủ. Xã Ia Krêl mới được thành lập nhằm đảm bảo quy mô dân số và diện tích phù hợp với tiêu chuẩn hành chính mới, đồng thời tạo điều kiện để tập trung nguồn lực phát triển.
2. Điều kiện tự nhiên.
- Vị trí địa lý.
+ Phía Đông: Giáp xã Gào, Bàu Cạn và Chư Prông.
+ Phía Tây: Giáp xã Đức Cơ, Ia Dơk.
+ Phía Nam: Giáp xã Ia Boòng.
+ Phía Bắc: Giáp xã Ia Krái.
- Địa hình, địa mạo.
+ Xã Ia Krêl nằm trong hệ thống địa hình Cao nguyên Tây Nguyên, cấu trúc địa hình phức tạp, bị chia cắt mạnh bởi hệ thống sông suối tương đối dày và các ao hồ tự nhiên. Địa hình khu vực này là địa hình đồi núi tương đối cao gồm các dãy núi có độ cao từ 350m - 500m và có độ dốc từ 15o, có nơi 20o, địa hình đồi núi xem lẫn thung lũng. Độ cao thấp dần từ Bắc xuống Nam, từ Đông sang Tây.
Các dạng địa hình phân bố đều như sau:
+ Địa hình bằng phẳng, độ dốc từ 0o – 5o phân bố ven sông và triền suối,thung lũng độ cao < 300m, đất đai màu mỡ thuận lợi cho việc phát triển nông nghiệp lúa nước.
+ Địa hình đồi núi thấp phân bố hầu hết trên địa bàn xã, độ dốc từ 3o – 5o, có nơi từ 5o – 20o, thường bị chia cắt bởi hệ thống ao hồ tự nhiên, sông suối chạy qua. Đất đai tương đối màu mỡ, thích hợp với cây hoa màu, cây ăn quả và các cây lâu năm như cà phê, cao su, điều...
3. Khí hậu.
Xã Ia Krêl nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa của phía Nam Việt Nam, lại mang tính chất của khí hậu cao nguyên. Hàng năm khí hậu chia 2 mùa rõ rệt: Mùa khô kéo dài từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau, trong mùa khô gió thịnh hành theo hướng Đông Bắc; Mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 10, chiếm khoảng 80% - 90% lượng mưa cả năm, đồng thời cũng có gió mùa thổi theo hướng Tây Nam. Nhiệt độ trung bình năm 24o c; lượng mưa trung bình năm khoảng 2.300 – 2.400mm; độ ẩm trung bình năm khoảng 85%.
4. Đất đai – Thổ nhưỡng
Tổng diện tích tự nhiên của xã Ia Krêl sau khi sáp nhập: 14.692ha.
- Trong đó:
+ Đất nông nghiệp: 13.487,23 ha, chiếm 91,80%.
+ Đất phi nông nghiệp (xây dựng): 873,92ha, chiếm 5,95%
+ Đất khác: 331,16 ha, chiếm 2,25%
- Đất đai trên địa bàn xã Ia Krêl được kiến tạo bởi 3 nhóm đá mẹ chính:
+ Nhóm đá Bazan chiếm một diện tích lớn khoảng trên 84% diện tích toàn
xã.
+ Nhóm đá Granít chiếm diện tích khoảng 13% diện tích tự nhiên của xã.
+ Nhóm đá Macma axít chiếm phần diện tích còn lại.
5. Quy mô dân số và lao động:
- Quy mô dân số: 22.054 người; 5.307 hộ
- Cơ cấu dân số: DTTS bản địa: 11.257 người chiếm tỷ lệ: 51.04%
- Lao động: 13.766 người chiếm tỷ lệ: 60% tổng dân số.
6. Văn hóa và đời sống cộng đồng tại xã Ia Krêl
Văn hóa của xã Ia Krêl là sự giao thoa giữa các dân tộc sinh sống tại đây, đặc biệt là người DTTS Jrai bản địa với những phong tục tập quán độc đáo. Sau sáp nhập, cộng đồng dân cư tại xã đã có thêm cơ hội để gắn kết, chia sẻ và bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống. Đồng thời, các hoạt động giáo dục và y tế cũng được cải thiện để nâng cao chất lượng cuộc sống.
Phong tục và lễ hội truyền thống: Người Jrai tại xã Ia Krêl nổi tiếng với các lễ hội như lễ cúng Yang, lễ mừng lúa mới và các nghi thức truyền thống khác. Những hoạt động này không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn là dịp để cộng đồng gắn kết và quảng bá văn hóa.